W maju 2016 roku Rada Gminy Zielonki ogłosiła rok 2017 Rokiem Stanisława Wyspiańskiego w gminie Zielonki. Co łączy młodopolskiego artystę z gminą Zielonki?
Stanisław Wyspiański (1869–1907) zapisał się jako artysta wszechstronny – dramatopisarz, poeta, malarz, reformator teatru, inscenizator, scenograf. Jako jeden z najzdolniejszych studentów Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie uczestniczył, pod kierunkiem Jana Matejki, w pracach przy polichromii Kościoła Mariackiego. Od 1895 r. po m.in. trzykrotnym pobycie w Paryżu, zamieszkał w Krakowie. W 1906 roku przeniósł się do podkrakowskich Węgrzc. Najbardziej znane prace Wyspiańskiego to witraże, takie jak te z kościoła Franciszkanów w Krakowie, dekoracyjne malarstwo ścienne, portrety dzieci, pejzaże, ale również projekty wnętrz i mebli, w których łączył cechy modernizmu z elementami zaczerpniętymi z polskiej sztuki ludowej. Jako dramatopisarz zasłynął „Weselem”, wystawionym po raz pierwszy 16 marca 1901 r.
Rada Gminy Zielonki, aby upamiętnić fakt, że Stanisław Wyspiański w latach 1906–1907 mieszkał w Węgrzcach na terenie dzisiejszej gminy Zielonki, w 110. rocznicę śmierci artysty ustanowiła rok 2017 Rokiem Stanisława Wyspiańskiego w gminie Zielonki. 37-letni Stanisław Wyspiański zamieszkał w Węgrzcach z rodziną latem 1906 roku. Mająteczek w Węgrzcach pod Krakowem, w pobliżu szosy warszawskiej, około 30 morgów z domem nabył Wyspiański od kolegi z lat szkolnych Ludwika Janikowskiego. Kupno domu umożliwiła nagroda przyznana Wyspiańskiemu przez Akademię Umiejętności za pejzaże z Kopcem. W posiadłości przyjmował literatów, dziennikarzy, aktorów. Dla sąsiadów zorganizował w sierpniu 1907 roku dożynki, a wieniec dożynkowy przyozdobił wnętrze jego pracowni. Tworzył do końca, nawet zdjęty chorobą. Nie mając już władzy w rękach kazał przywiązywać sobie ołówek do deseczek montowanych u ramion, a nie mogąc pisać dyktował treść literackich dzieł. Artysta przewieziony do szpitala w Krakowie zmarł 28 listopada 1907 roku.
Stanisław Wyspiański mieszkał w Węgrzcach – upamiętnia to jego popiersie autorstwa prof. B. Chromego obok szkoły i przedszkola. Niestety, w 1914 roku w celu odsłonięcia pola ostrzału fortu zabudowa wsi Węgrzce, wraz z domem Wyspiańskiego została zrównana z ziemią. Węgrzce pamiętają o swoim sławnym mieszkańcu. W 1969 roku z okazji 100-lecia urodzin artysty w miejscu domu stanął kamienny obelisk z tablicą pamiątkową. W 1970 roku nadano imię S. Wyspiańskiego pobliskiej szkole podstawowej w Bibicach. Niedaleko szkoły artystę upamiętnia popiersie autorstwa Bolesława Chromego odsłonięte w 1987 roku. Filia zieloneckiej Biblioteki Publicznej w Węgrzcach ma artystę za swojego nieformalnego patrona – co roku w dzień jego imienin organizowany jest barwny korowód.
W ramach roku Wyspiańskiego w gminie planowanych jest wiele przedsięwzięć związanych z artystą. Rok otworzy święto patrona w Zespole Szkół w Bibicach. Nawiązywać do postaci artysty będą dożynki, na pamiątkę tych zorganizowanych u niego w Węgrzcach. Szkoła planuje dla uczniów z całej gminy konkursy wiedzy o Wyspiańskim i plastyczne inspirowane pracami artysty. Na wrzesień – we współpracy z Centrum Kultury – planowany jest festiwal graffiti i malowanie wielkoformatowego muralu związanego z Wyspiańskim. Będą temu towarzyszyły zajęcia artystyczne. Obchody zwieńczy konferencja poświęcona twórczości Wyspiańskiego i popularyzacji faktu jego zamieszkiwania w Węgrzcach. Prócz wspomnianych wydarzeń organizowanych przez CKPiR i szkołę przyłączają się i inne instytucje: Środowiskowy Dom Samopomocy w Woli Zachariaszowskiej, Biblioteka Publiczna w Zielonkach, ale i grupy nieformalne – jak teatralna działająca przy parafii w Węgrzcach.
O wszystkich wydarzeniach związanych z Rokiem S. Wyspiańskiego będziemy Państwa informować.
Red. IO